بایگانی برچسب برای: انقلاب صنعتی

انقلاب صنعتی پنجم

آیا باز هم به انقلاب صنعتی دیگری نیاز داریم؟

نسل های مختلف انقلاب صنعتی را در مقاله ای که قبلا مطرح شد، معرفی کردیم و برای مطالعه آن می توانید به لینک زیر مراجعه کنید.

نسل های مختلف انقلاب صنعتی

به کمک انقلاب های صنعتی مختلف شاید تعداد، تنوع و کیفیت کالاهای موجود در زندگی روزمره ما بهبود یافت، فناوری های کارآمد فعالیت های ما را تسهیل کردند و در نهایت کیفیت زندگی ما ارتقاء پیدا کرد. تا اینجا از وقوع انقلاب های صنعتی خرسند به نظر می آییم. اما این مطلب دو واقعه مختلف را ابتدا شرح می دهد و در جمع بندی یک پیش بینی ارائه می شود که به نظر در حال وقوع نیز می باشد.

سوختن جنگل های استرالیا

واقعه اول مربوط به استرالیا است، در حقیقت حدود 2 ماه است بیش از 6 میلیون هکتار از جنگل های استرالیا در حال سوختن است. تخمین ها نشان می دهد بیش از 1 میلیارد حیوان از بین رفته اند ( این متن در نیمه دی ماه 1398 نوشته شده است) و این آتش سوزی به بیش از 6 ایالت این کشور سرایت کرده است. گرمای بیش از حد و تغییرات اقلیمی مهمترین دلیل این آتش سوزی ها هستند، فارغ از جریان های بلند مدتی که این تغییرات اقلیمی را به وجود آورده اند و در این نوشتار محلی برای توضیح آن ها نیست، شاید گوشه ای از فعالیت های صنعتی ما، انقلاب های صنعتی و آثار فعالیت های این انقلاب ها منجر به این تغییرات اقلیمی شده باشد و گازهای گلخانه ای ناشی از این فعالیت ها مسئول بخش زیادی از این دست تغییرات هستند.

در واقعه دوم تجربه حضور بسیاری از متخصصین یک صنعت را در یک نمایشگاه بین المللی و آن هم نمایشگاهی از جنس فناوری های نوآورانه مطرح خواهیم کرد. نمایشگاه K که هر سه سال در کشور آلمان برگزار می شود، محفلی برای به نمایش گذاشتن آخرین فناوری های تجاری شده یا در حال تجاری سازی در حوزه پلیمرها است. این نمایشگاه در آخرین دوره خود، K 2019، که حدود 4 ماه پیش برگزار شد، به اذعان بسیاری از بازدیدکنندگان حرف جدیدی در زمینه نوآوری نداشت. این نکته در حالی است که خواستگاه این نمایشگاه ارائه آخرین دستاوردهای حوزه پلیمرها است و اصلا به همین دلیل است که هر سه سال و آن هم در قلب نوآوری دنیا، آلمان، برگزار می شود. یک نکته دیگر نیز به این مطلب اضافه کنیم، حدود 8 سال است در نسل چهارم انقلاب صنعتی هستیم و پیام این انقلاب صنعتی فقط نوآوری است! اما در گوشه و کنار نمایشگاه K 2019 شعارهایی با مضمون اقتصاد چرخشی یا دوار دیده می شد و هویت نمایشگاه را می شد در بازیافت که محور اصلی اقتصاد چرخشی است، دید. اما چرا این اتفاق افتاده است؟

انقلاب صنعتی پنجم

شاید بتوان گفت دنیای فعلی دیگر به نوآوری خاص و ویژه ای نیاز ندارد. یا به عبارت دیگر آنقدر در نوآوری و لانچ کردن محصولات جدید، بهره وری و تولید اغراق کرده ایم که از محیط زیست و تاثیرات این فعالیت هایمان بر آن غافل شده ایم. این روزها کنترل تولید گازهای گلخانه ای، استفاده از سوخت های فسیلی، جمع آوری پسماندهای پلاستیکی از منابع آبی و خاکی و مسائلی از این دست به دغدغه اول سیاستگذاران بخش صنعت شده است. شاید دیگر بتوان گفت به انقلاب صنعتی پنجمی نیاز داریم تا به کمک آن محیط زیست خود را احیا کنیم و کره زمین را دوباره محلی امن برای زندگی و حیات انسان ها و دیگر جانداران تبدیل کنیم. شاید رسوخ انرژی های پاک و تولید سبز در انقلاب صنعتی پنجم بتواند این کره خاکی را از پدیده هایی چون افزایش دما، گازهای گلخانه ای، ریزگردها، طوفان و مه دودها نجات دهد و رشد پایدار را (Sustainable Development) برای نسل های آینده ما رقم بزند.

نسل های مختلف انقلاب صنعتی

کارخانه های مختلف به کمک خطوط تولید خود و با تولید کالاهای مختلف، بسیاری از نیازهای جوامع انسانی را برطرف کرده اند. اما با این حال باید گفت یک کارخانه موجودی ثابت و بدون تغییر است و در حقیقت خطوط تولید یک کارخانه به جهت تولید کالای مشخصی تجهیز می شوند و با پایان یافتن چرخه عمر کالای تولیدی، کارخانه ها تعطیل و متروکه می شوند. اما در نقطه مقابل کارخانه، صنعت قرار دارد و صنعت موجودی زنده است و تغییراتی که در چرخه عمر محصول بر اساس تقاضا رخ می دهد را دنبال کرده و در برابر آن ها عکس العمل مناسب و سریع نشان می دهد. در مقاطع زمانی گوناگون صنعت دچار تغییرات بزرگ و دگرگونی های اساسی در بخش های مختلف شده است. محققان و پژوهشگران صنعتی این تغییرات بزرگ را در اصطلاح انقلاب صنعتی می نامند.
انقلاب‌های صنعتی مختلفدر ابتدا در اواسط قرن هجدهم در انگلستان صنعتی شدن کارخانه ها رخ داد و با ابداع ماشین بخار استفاده از نیروی ماشین به جای نیروی انسان استفاده شد. این تغییر انقلاب صنعتی اول نامیده شد و سپس به کشورهای دیگر مانند فرانسه، آلمان و آمریکا نیز سرایت کرد. شروع این انقلاب در حدود سال 1760 میلادی رخ داد و به دنبال آن کشاورزی روستایی و کارگاه های سنتی به جوامع صنعتی تبدیل شدند. در دومین انقلاب، مهمترین تحول استفاده از منابع انرژی مانند برق و نفت به جای ذغال سنگ بود و در ادامه برای تولید انبوه از ایده خط تولید استفاده شد. در واقع دومین انقلاب با تولید فولاد در سال 1860 میلادی شدت گرفت و با کشف نفت در تگزاس آمریکا، مسجد سلیمان ایران و بورنئو هند رفاه بیشتری را برای مردم فراهم آورد. در این مرحله موتورهای درون سوز، خودرو، هواپیما و … اختراع شدند. اما انقلاب سوم صنعتی یا انقلاب دیجیتال بعد از جنگ جهانی دوم و با ابداع ترانزیستور اوج گرفت. انقلاب سوم زمان شروع مشخصی ندارد اما تحولات اساسی در این دوره از سال 1980 میلادی اوج گرفت. مهمترین نشانه های این انقلاب فراگیر شدن استفاده کامپیوتر، اینترنت و اتوماسیون اداری است.
انقلاب صنعتی چهارمدر کنار تمامی تحولات اساسی که در دوره های مختلف انقلاب صنعتی رخ داد، یک واقعیت تلخ وجود دارد و آن کاهش رشد اقتصادی در دنیای امروز است. در حقیقت هر یک از دوره های انقلاب صنعتی سعی کرده اند در راستای بهبود رشد اقتصادی گام بردارند. پس از بحران های سال های 2008 و 2009 میلادی بود که پژوهشگران صنعتی در نقاط مختلف دنیا و به خصوص در آلمان به این نتیجه رسیدند که برای احیای شرایط اقتصادی نیاز به وقوع انقلابی دیگر در صنایع مختلف است. در این دوره و به خصوص از سال 2011 میلادی صنایع پیشرو در کشورهای صنعتی وارد دوره چهارم انقلاب صنعتی شدند. در واقع انقلاب چهارم انقلاب ارتباطات است و شبکه عظیم جهانی شکل گرفته است. مهمترین تحولات این انقلاب از جنس فناوری هستند و نحوه تولید و استفاده از کالاهای مختلف را به کلی دگرگون می کنند. سرعت بالای فراگیر شدن استفاده از فناوری و ایجاد تغییرات بزرگ در زندگی مردم دو شاخصه اصلی تحولات انقلاب چهارم هستند. در بخش های بعدی این مقاله در ارتباط با جزئیات انقلاب چهارم صنعتی بیشتر صحبت خواهیم کرد.