ویژگی ها و مزایای پروژه های کلید در دست

با وقوع انقلاب صنعتی دوم در انتهای سده نوزدهم میلادی، واحدهای صنعتی جدید بسیاری با سرعت بالایی ساخته شدند و به بهره برداری رسیدند. در ادامه گروهی از فعالان بخش های عمرانی صنعت، واحدهای مشاوره و سپس عملیاتی را ایجاد کردند تا در فرایندهای عمرانی به دیگر شرکت ها کمک کند. دلیل اصلی این نکته عدم آشنایی همه شرکت ها با مسائل عمرانی و از طرف دیگر اشباع بودن توان اجرایی آن ها بود و همین نکته سرآغاز ایجاد قرارداد های نوینی در عرصه صنعتی شد. در محدوده این قراردادها فعالیت هایی چون طراحی، مشاوره، نظارت، خرید، ساخت، بهره برداری و … وجود داشت. در واقع شرکت های بزرگ تنها به مسائل نظارتی و مدیریتی می پرداختند و عملیات اجرایی را به پیمانکاران خود واگذار می کردند. این کار تا جایی پیشرفت که امروزه کارفرمای یک پروژه تنها با چرخاندن یک کلید، بهره برداری از واحد صنعتی خود را آغاز می کند و کوچکترین دغدغه ای را در فرایندهای طراحی تا ساخت، متوجه خود نمی کند. نام این قراردادها پروژه های کلید در دست یا Turnkey Project است و در این بخش با ویژگی های آن ها بیشتر آشنا خواهیم شد.

در پروژه های کلید در دست مسئولیت طراحی و ساخت کاملا برعهده پیمانکار است و کارفرما کمترین درگیری را در فرایند طراحی و احداث دارد. از طرف دیگر هزینه و زمان طراحی و اجرا نیز در این قراردادها کمتر از دیگر روش ها است. در این روش برگزاری مناقصه و تهیه اسناد فنی که به خوبی شرح نیازهای فنی، زمانی، اقتصادی و حقوقی پروژه را مشخص کند، اهمیت بسیار بالایی دارد. از جمله مهمترین نکاتی که می تواند تجربه موفقی را در اجرای پروژه های کلید در دست برای کارفرمایان ایجاد کند، انتخاب پیمانکاری است که بخش مهمی از زنجیره ارزش پروژه مورد نظر را در اختیار داشته باشد. منظور از زنجیره ارزش کلیه مزیت های نسبی است که در بخش های مختلف یک پیمانکار نسبت به رقبای خود دارد. برای مثال در مورد احداث یک واحد تولیدی مزیت یک پیمانکار در اختیار داشتن فناوری تولید تجهیزات خط تولید واحد مورد نظر است و ممکن است پیمانکار دیگری شبکه ارتباطی خوبی با تولید کنندگان تجهیزات خط تولید داشته باشد.

گرچه در ابتدا روش کلید در دست برای انجام پروژه های عمرانی و سپس نفتی به کار گرفته شد، اما امروزه این روش در تمامی بخش های تجاری و صنعتی قابلیت اجرا دارد. تنها نکته ای که در این زمینه وجود دارد انتخاب پیمانکاری است که توانایی ارائه خدمات طراحی، و حتی قبل تر از آن خدمات امکان سنجی و توجیه پذیری طرح، خدمات بازرگانی و خرید، خدمات مهندسی و اجرا و در انتها خدمات بهره برداری و نظارت را داشته باشد.